Regulatory ciśnienia są urządzeniami, które służą do zmniejszania i stabilizowania ciśnienia cieczy lub gazu w instalacjach hydraulicznych, pneumatycznych lub gazowych. Ich zadaniem jest dostosowanie ciśnienia wtórnego (wyjściowego) do pożądanego poziomu i utrzymanie go na stałej wartości, niezależnie od zmian ciśnienia pierwotnego (wejściowego) lub przepływu medium. Regulatory ciśnienia zapewniają bezpieczeństwo, wydajność i komfort pracy urządzeń i instalacji, które są zasilane lub sterowane cieczą lub gazem pod ciśnieniem.

Regulatory ciśnienia mogą być podzielone na różne typy, w zależności od zastosowania, budowy, sposobu regulacji, zakresu ciśnienia, przepływu i dokładności. Niektóre z najczęściej spotykanych typów to:

• Regulatory ciśnienia wody – służą do redukcji i stabilizacji ciśnienia wody w sieciach wodociągowych, instalacjach domowych, przemysłowych lub rolniczych. Regulatory ciśnienia wody zwiększają żywotność armatury i urządzeń, ograniczają hałas i zużycie wody, a także poprawiają komfort korzystania z wody. Regulatory ciśnienia wody zazwyczaj zawierają membranę, która reaguje na zmiany ciśnienia i otwiera lub zamyka zawór redukcyjny. Regulatory ciśnienia wody mogą być wyposażone w manometry, filtry, zawory zwrotne lub zawory bezpieczeństwa.
• Regulatory ciśnienia powietrza – służą do redukcji i stabilizacji ciśnienia powietrza w instalacjach pneumatycznych, sprężarkach, narzędziach pneumatycznych, lakierniach czy wentylacji. Regulatory ciśnienia powietrza zapewniają optymalne warunki pracy urządzeń i instalacji, poprawiają jakość powietrza, a także oszczędzają energię. Regulatory ciśnienia powietrza zazwyczaj zawierają sprężynę, która naciska na tłoczek lub membranę, która otwiera lub zamyka zawór redukcyjny. Regulatory ciśnienia powietrza mogą być wyposażone w manometry, filtry, osuszacze, smarownice lub zawory bezpieczeństwa.
• Regulatory ciśnienia gazu – służą do redukcji i stabilizacji ciśnienia gazu w instalacjach gazowych, kotłach, piecach, palnikach czy kuchenkach. Regulatory ciśnienia gazu zapewniają bezpieczeństwo, wydajność i ekonomię pracy urządzeń i instalacji, a także chronią przed skutkami nadmiernego ciśnienia lub zaniku gazu. Regulatory ciśnienia gazu zazwyczaj zawierają sprężynę, która naciska na tłoczek lub membranę, która otwiera lub zamyka zawór redukcyjny. Regulatory ciśnienia gazu mogą być wyposażone w manometry, filtry, zawory zwrotne, zawory bezpieczeństwa lub zawory odcinające.

Regulatory ciśnienia są niezbędnymi elementami wielu instalacji i urządzeń, które wykorzystują ciecze lub gazy pod ciśnieniem. Ich właściwy dobór, montaż i konserwacja są kluczowe dla zapewnienia bezawaryjnej i efektywnej pracy. Przy wyborze regulatora ciśnienia należy uwzględnić takie czynniki jak: rodzaj i właściwości medium, ciśnienie wejściowe i wyjściowe, przepływ, temperatura, dokładność, wymagania normatywne i jakościowe, a także koszt i dostępność.

Budowa regulatora ciśnienia zależy od typu i zastosowania regulatora, ale ogólnie składa się z następujących elementów:

• Zawór regulacyjny – jest to element, który otwiera lub zamyka drogę przepływu medium w zależności od ciśnienia wyjściowego. Zawór regulacyjny może mieć różne kształty i konstrukcje, np. kulowy, iglicowy, stożkowy, membranowy, itp.
• Siłownik – jest to element, który porusza zaworem regulacyjnym za pomocą siły mechanicznej, pneumatycznej, elektrycznej lub hydraulicznej. Siłownik może być sprężynowy, tłokowy, membranowy, elektromagnetyczny, itp.
• Układ sprzężenia zwrotnego – jest to element, który informuje siłownik o aktualnym ciśnieniu wyjściowym i porównuje je z wartością zadaną. Układ sprzężenia zwrotnego może być mechaniczny, pneumatyczny, elektryczny lub elektroniczny. Układ sprzężenia zwrotnego zapewnia, że ciśnienie wyjściowe jest utrzymywane na stałym poziomie, niezależnie od zmian ciśnienia wejściowego lub przepływu medium.
• Elementy dodatkowe – są to elementy, które uzupełniają lub poprawiają działanie regulatora ciśnienia. Mogą to być np. manometry, filtry, zawory zwrotne, zawory bezpieczeństwa, zawory odcinające, osuszacze, smarownice, itp.